به سوی طبس

مردمان هر سرزمینی با خواندن سفرنامه هائی که بیگانگان درباره آنان و دیار آنان می نویسند، خود و فرهنگ خود را «از چشم دیگری» می بینند و در این نقش و تصویر، گاه، چهره یا خطوطی را می بینند که خود قادر به دیدن آن نیستند یا چشم بستن بر آنها را ترجیج می دهند. اما نقش منقوش در سفرنامه، خود از نگاه دیگری، هشداری می تواند باشد برای صاحب تصویر یا امکانی برای شناخت بهتر خود و شناخت گام اول نقد و تحول و تغییر است.

اروپائیان گزارش سفر خود به ایران را در سفرنامه های گوناگون ثبت کرده اند اما کتاب «به سوی طبس»، نوشته ویلی شیرک لوند، به دلیل برخورداری نویسنده از شاخصه های نادر از بهترین نمونه های ژانر سفرنامه نویسی است.

تجربه غنی شیرک لوند در خلق داستان، آشنائی او با تاریخ و فرهنگ ایران و زبان و ادبیات کلاسیک فارسی، نگاه تیز و ذهن هشیار و خلاق او، توانائی او در نگاه کردن و گذرکردن از نمود و ظاهر به ماهیت و باطن، و در خواندن نگفته ها و نگفتنی ها در میان خطوط، در لایه پنهان کردار و گفتار آدمیان، در معماری ساختمان های شهر و ده، در ساختار شعر، در بافت آئین ها یا در نحوه کنار آمدن آدمی با طبیعت و فضا، سفرنامه موجز او به ایران را به تصویری گویا و نقشی جذاب و زیبا برکشیده اند.

سفرنامه شیرک لوند به ایران در ساختاری منسجم و در بافتی جذاب و روائی نقل شده و راوی دیده های خود را نه با وصف و توصیف های کلی یا داوری های شتابزده و سطحی که در اشیاء، حادثه ها، کردارها و برخوردها روایت می کند.

نسخه سوئدی کتاب “به سوی طبس” در سال ۱۹۵۹ میلادی و ترجمه فارسی آن اخیرا منتشر شد.

ایران از روزگار نگارش این سفرنامه تاکنون توفان ها و تحولات بسیاری را تجربه کرده است اما نقش و تصویر ایران و ایرانیان در این کتاب نه بر موقعیت های گذرای محدود و مشروط به زمان، که بر ماندگارترین مولفه های این سرزمین و فرهنگ بنا شده و بخش عمده این تصویر را هنوز می توان دید.

کتاب “به سوی طبس” را فرخنده نیکو و ناصر زراعتی به فارسی برگردانده اند و انتشارات خانه و ادبیات گوتنبرگ در سوئد آن را منتشر کرده است.

زبان و نثر موجز، چند بعدی، روائی ـ تصویری و لایه در لایه کتاب از زیباترین شاخصه های آن است و مترجمان در بازآفرینی این زبان کامیاب بوده و بار نثر، ضرباهنگ و زیبائی و ایجاز آن را به خوبی به فارسی منتقل و در مقدمه و پیوست پایانی کتاب نیز توضیحاتی مفید ارائه کرده اند.